Θεσσαλία διαθέτει τη μεγαλύτερη πεδιάδα της χώρας, με 5 εκατομμύρια στρ. καλλιεργούμενης έκτασης, από τα οποία αρδεύονται τα 2-2,5 (με δυνατότητα, σύμφωνα με τα ΣΔΛΑΠ, να αρδευτούν 2,8 εκατ. στρ.). Η αλματώδης αγροτική ανάπτυξη και ο άναρχος τρόπος με τον οποίο διαχειριστήκαμε τους διαθέσιμους υδατικούς πόρους εδώ και πολλά χρόνια, δημιούργησαν σοβαρά προβλήματα εξάντλησης ή/και υποβάθμισης των επιφανειακών και υπόγειων υδατικών αποθεμάτων, που αγγίζουν ήδη τα όρια μεγάλης οικολογικής καταστροφής, εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα εξοικονόμησης νερού και, ταυτόχρονα, εάν δεν υλοποιηθούν τα απαιτούμενα υδατικά έργα.
Τις τρεις τελευταίες δεκαετίες, η Θεσσαλία βιώνει τις επιπτώσεις ενός σύνθετου υδατικού προβλήματος, που ήδη εξελίσσεται σε περιβαλλοντικό – οικολογικό και θα επιδεινωθεί σε συνθήκες κλιματικής κρίσης, στο οποίο ήρθε να προστεθεί και αυτό που δημιουργήθηκε από την πρόσφατη τραγωδία των πλημμυρών. Το πρόβλημα αυτό θα συνεχίσει να απασχολεί τη Θεσσαλία και τα επόμενα χρόνια, εάν δεν υπάρξουν άμεσες και μεσοπρόθεσμες παρεμβάσεις σε πολλούς τομείς.
Το υδατικό ζήτημα της Θεσσαλίας είναι κυρίως πρόβλημα υδατικής ασφάλειας των κατοίκων της από φαινόμενα λειψυδρίας – ξηρασίας και πλημμυρών και από τις δραματικές επιπτώσεις που μπορεί να έχουν στη ζωή, στο εισόδημα και, τελικά, στην ίδια την επιβίωσή τους στην περιοχή. Είναι, επίσης, πρόβλημα οικολογικό (μείζονος σημασίας) από συσσωρευμένο υδατικό έλλειμμα υπόγειων υδάτων (3.000 hm3 νερού) με κίνδυνο κατάρρευσης υπόγειων οικοσυστημάτων, πρόβλημα εφαρμογής αποτελεσματικής πολιτικής για μείωση καταναλώσεων νερού στη γεωργία, για ταμίευση επιφανειακού νερού και περιορισμό χρήσης υπόγειου νερού (γεωτρήσεις), για μείωση κόστους άρδευσης.
Το υδατικό ζήτημα της Θεσσαλίας είναι κυρίως πρόβλημα υδατικής ασφάλειας των κατοίκων της από φαινόμενα λειψυδρίας – ξηρασίας και πλημμυρών
Ταυτόχρονα, είναι εμφανείς και οι αδυναμίες συντονισμού στη διαχείριση των υδάτων, η έλλειψη ενιαίου φορέα διαχείρισης, το απαρχαιωμένο θεσμικό πλαίσιο (ΤΟΕΒ), ζήτημα που καλείται να λύσει ο νεοσυσταθείς Οργανισμός Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας (ΟΔΥΘ).
Η περιοχή βιώνει σημαντικές διαφορές θερμοκρασίας μεταξύ χειμώνα και καλοκαιριού, με ψυχρούς χειμώνες και ζεστά, ξηρά καλοκαίρια. Οι βροχοπτώσεις είναι μέτριες, κυρίως συγκεντρωμένες το φθινόπωρο και τον χειμώνα, ενώ η άνοιξη και το καλοκαίρι είναι πιο ξηρές περίοδοι, γεγονός που αυξάνει τις ανησυχίες για την επάρκεια νερού, ιδιαίτερα σε περιόδους καύσωνα. Ειδικότερα φέτος, που ο καύσωνας έπληξε την περιοχή από τις αρχές του καλοκαιριού πιο έντονα από κάθε άλλη χρονιά, ο υδροφόρος ορίζοντας έχει υποχωρήσει σημαντικά, με αποτέλεσμα οι αποδόσεις των καλλιεργειών να μειώνονται δραματικά.
Ουσιαστικά, οι Θεσσαλοί αναγκάζονται να προχωρήσουν σε μια βίαιη αναδιάρθρωση των καλλιεργειών, λόγω έλλειψης νερού. Δεν έχουν καμία επιστημονική βοήθεια, δεν υπάρχει ένα master plan για το πώς θα αντιμετωπιστεί η κλιματική κρίση, με την υιοθέτηση νέων καλλιεργητικών μεθόδων και ποικιλιών πιο ανθεκτικών στη νέα εποχή που ζούμε.
Όλα αυτά, σε συνδυασμό και με τον κατήφορο των τιμών στα περισσότερα αγροτικά προϊόντα, έχουν αναγκάσει πολλούς να πουλήσουν τη γη τους όχι σε συναδέλφους, αλλά σε μεγάλες εταιρείες, οι οποίες δραστηριοποιούνται στον χώρο των ΑΠΕ και, κυρίως, στην εγκατάσταση φωτοβολταϊκών πάρκων. Την ίδια ώρα, ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Δημήτρης Κουρέτας, θεωρεί ότι δεν εφαρμόστηκε σωστά η νομοθεσία για τον χαρακτηρισμό της γης σε υψηλής ή χαμηλής παραγωγικότητας και προσέφυγε στη Δικαιοσύνη.
Η ουσία είναι ότι η Θεσσαλία μετατρέπεται από «περιβόλι» σε «μπαταρία» της Ευρώπης με τις fast track διαδικασίες έγκρισης τεράστιων φωτοβολταϊκών πάρκων που ξεφυτρώνουν σε κάθε λόγγο και πλαγιά, αλλά και καταμεσής του κάμπου.
Για τη Θεσσαλία, το θέμα του νερού και της διατήρησης της γης υψηλής παραγωγικότητας στα χέρια γεωργών που θα παράγουν τρόφιμα αποτελεί στοίχημα για την επιβίωσή της. «Αν θέλουμε να παραμείνουμε στον τόπο μας, πρέπει να απαιτήσουμε τη μεταφορά νερού από τον Αχελώο και τα μεσαία φράγματα και να μπει ένας φραγμός στην ανεξέλεγκτη επέκταση τεράστιων Φ/Β πάρκων που ανατροφοδοτούν την ξηρασία, τη διάβρωση και την υπογονιμότητα των εδαφών», δηλώνουν στην «ΥΧ» Θεσσαλοί αγρότες και στέλνουν μήνυμα στην πολιτεία ότι είναι καιρός να αρχίσουμε να σχεδιάζουμε από την αρχή και να απαιτήσουμε ένα μέλλον βιώσιμο για τον τόπο μας.
