Παραδίδει τα… κλειδιά «στο χέρι» των 300 κατοίκων του Κεραμιδίου Τρικάλων οι οποίοι εξαιτίας του Daniel είδαν το χωριό τους να καταστρέφεται πλήρως
Σεπτέμβριος 2024. Η κακοκαιρία Daniel σαρώνει τη Θεσσαλία προκαλώντας ανείπωτες καταστροφές. Απ’ άκρη σε άκρη εξελίσσονται επιχειρήσεις διάσωσης εγκλωβισμένων κατοίκων από πλημμυρισμένες περιοχές. Προτεραιότητα η ανθρώπινη ζωή. Ανάμεσά τους και οι περίπου 300 κάτοικοι από το χωριό Κεραμίδι Τρικάλων.
Ένα χωριό των 80 περίπου κατοικιών στην κυριολεξία βρέθηκε «πνιγμένο». Μόνο οι στέγες των σπιτιών ήταν ορατές πάνω από τη στάθμη των νερών, την ίδια ώρα που οι κάτοικοι του χωριού βρήκαν καταφύγιο στο παρεκκλήσι και σε αναχώματα. «Είναι θαύμα που δεν μας έπιασε στον ύπνο, αλλιώς θα ήμασταν όλοι πνιγμένοι», μαρτυρίες πλημμυρόπληκτων κατοίκων που περίμεναν τα διασωστικά συνεργεία να τους απομακρύνουν σε ασφαλές μέρος, μακριά από το σκηνικό της απόλυτης καταστροφής.
10 Ιουλίου 2024. Μία φοιτήτρια του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, παρουσιάζει τη διπλωματική της εργασία στον Βόλο. «Ένα νέο χωριό… με τα κλειδιά στο χέρι», ο τίτλος της διπλωματικής, που ουσιαστικά έρχεται να δώσει απάντηση στην τραγωδία των κατοίκων του Κεραμιδίου Τρικάλων. Η Στυλιανή Στάμου, που προέρχεται από την περιοχή των Τρικάλων και όπως εκατοντάδες Θεσσαλοί φοιτητές, έτσι και η ίδια βίωσε την καταστροφή, αποφάσισε να σχεδιάσει ένα νέο χωριό από την αρχή, που θα αντικαταστήσει το κατεστραμμένο από τις πλημμύρες Κεραμίδι Τρικάλων.
Υπό την επίβλεψη του αναπληρωτή καθηγητή του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Ιορδάνη Στυλίδη, επισκέφθηκε το κατεστραμμένο χωριό δύο φορές, μίλησε με τους ξεσπιτωμένους κατοίκους, κατέγραψε τα προβλήματα και οραματίστηκε ένα νέο χωριό σε περιβαλλοντικά ασφαλές σημείο.
«Η Στυλιανή Στάμου με στόχο και σκοπό τη σωστή πολιτική, αισθητική και φιλοσοφική ανταπόκριση στην περιβαλλοντική καταστροφή, οι επιπτώσεις της οποίας ακόμη βασανίζουν χιλιάδες ανθρώπους που έχασαν κάθε βεβαιότητα της ζωής τους, σχεδίασε ένα νέο χωριό που θα αντικαταστήσει το κατεστραμμένο και μάλιστα σε περιβαλλοντικά ασφαλές σημείο. Το σύστημα της κοινωνικής, τεχνικής, οικολογικά αυτόνομης κοινότητας ενσωματώνει μια σειρά από τεχνικές – αισθητικές και φιλοσοφικές συστάσεις και αρχές των νέων συστημάτων ιδεών για την ανάπτυξη και την πολιτική οικολογία. Η ενεργειακή αυτονομία, η ισχυρή πλήρης προστασία από τον καιρό, η ευφυής οργάνωση των νέων καλλιεργητικών υποχρεώσεων, η κυκλική οικονομία, η διαχείριση του νερού, η παραγωγή και ο έλεγχος της τροφής στην περιοχή, είναι κεφάλαια επίδειξης της σχεδιαστικής και πολιτικής συμπεριφοράς της που περιέχονται και εκτίθενται στη μελέτη της. Όπως επίσης οι τακτικές ανάπτυξης και διατήρησης τελετών χαρούμενης συλλογικής ζωής, αλληλέγγυων πρακτικών ισοτιμίας, αλληλοβοήθειας, ανάπτυξης νέων θέσεων εργασίας, λογιστικ΄ςη ισορροπίας. Η Στυλιανή Στάμου επιχειρεί όχι μόνο να απαντήσει υπερβαίνοντας την τραγωδία αλλά και να περιγράψει με ακρίβεια και σαφήνεια τον τρόπο και τον σκοπό μιας νέας πρότασης συλλογικής ζωής που θα έπρεπε ήδη να έχει εφαρμοστεί», τονίζει ο κ. Στυλίδης.
Νέο δίπλα και πιο ψηλά από το παλιό
Το νέο χωριό χωροθετείται λίγο πιο έξω και πιο ψηλά από το παλιό. Πρόκειται για ένα γραμμικό χωριό που αναπτύσσεται σε μήκος μισού χιλιομέτρου και «πατάει» πάνω στο πατάρι αντίστοιχου υπόγειου χώρου.
Υπάρχει δηλαδή ένα υπόγειο, το οποίο χρησιμεύει τόσο για την αποθήκευση της αγροτικής παραγωγής, όσο και μηχανημάτων, ακόμη και ως πάρκινγκ αυτοκινήτων και από πάνω είναι στημένο το χωριό σε δύο επίπεδα, το ένα λίγο πιο ψηλά από το άλλο.
Το νέο χωριό «κοιτάει» προς το παλιό και τον κάμπο, αποτελείται από έναν κατάφυτο δρόμο κατά μήκος του οποίου αναπτύσσονται κατοικίες και στη μία άκρη του χωροθετείται μία πλατεία, όπου μάλιστα είναι εγκατεστημένα κι όλα τα δημόσια κτίρια, από το κοινοτικό κατάστημα μέχρι και γυμναστήριο.
Ενεργειακά αυτόνομο
Στο νέο τους χωριό οι 300 περίπου κάτοικοι, που σύμφωνα με τη μελέτη που έκανε η Στυλιανή Στάμου είναι κυρίως τετραμελείς οικογένειες, ζευγάρια αγροτών ή μοναχικοί ηλικιωμένοι, η τροφή θα παράγεται δίπλα τους σε «κάθετες καλλιέργειες» και θα αποθηκεύεται στον ενιαίο υπόγειο χώρο. Οι κάθετες καλλιέργειες όπως εξηγεί ο κ. Στυλίδης είναι μία νέα καλλιεργητική τακτική που «απαντά» στις σύγχρονες περιβαλλοντικές προκλήσεις.
Επιπλέον στο χωριό θα εγκατασταθούν ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά συστήματα που θα το καταστήσουν πλήρως αυτόνομο ενεργειακά.
«Τεχνικά δεν έχει κάποια ιδιαιτερότητα. Μπορεί να γίνει. Αυτό που ουσιαστικά προτείνεται είναι η κατασκευή ενός χωριού από την αρχή σε ασφαλές σημείο με όρους οικολογίας που ουσιαστικά προσφέρουν και περιβαλλοντική οικονομία», υπογραμμίζει ο κ. Στυλίδης.
Το πρώτο χωριό που σχεδιάζεται στο ΤΑΜ
Λένε ότι κάθε κρίση αποτελεί μία ευκαιρία. Η τραγωδία που συντελέστηκε στη Θεσσαλία με τις πλημμύρες του Daniel, οι ανείπωτες καταστροφές που σημειώθηκαν μπορούν να αποτελέσουν την ευκαιρία για μία νέα αρχή.
«Αυτό είναι το πρώτο νέο χωριό που σχεδιάζουμε με το… κλειδί στο χέρι», αναφέρει ο κ. Στυλίδης. «Πρόκειται για ένα χωριό που μπορεί να κατασκευαστεί και να δώσει λύση στους πληγωμένους κατοίκους. Σχεδιάζουμε όμως, με διαφορετική ομάδα και ένα δεύτερο χωριό. Αυτή τη φορά στον κάμπο της Λάρισας», επισημαίνει για το επόμενο βήμα.
«Στόχος μας στο τμήμα είναι απαντήσουμε στα περιβαλλοντικά προβλήματα με αρχιτεκτονικό σχεδιασμό», τονίζει ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για τις περιβαλλοντικές προκλήσεις με τις οποίες είναι πλέον αντιμέτωπη η κοινωνία εν μέσω κλιματικής κρίσης.
Ρεπορτάζ: ΕΛΕΝΗ ΧΑΝΟΥ / taxydromos.gr
